Kwaliteit onder druk
In veel zorginstellingen staat de kwaliteit van zorg onder druk. Personeelstekorten zorgen voor hoge werkdruk, verminderde aandacht voor preventie, en steeds minder tijd per zorgvrager. Eén van de stille slachtoffers van deze situatie is decubitus. Wat ooit gold als een te voorkomen complicatie, wordt steeds vaker een onvermijdelijk gevolg van een overbelast zorgsysteem. In deze blog ga ik dieper in op de relatie tussen decubitus en personeelstekort en beschrijf ik hoe we ondanks schaarste kwaliteit kunnen blijven waarborgen.
Wat is decubitus en waarom is het zo ernstig?
Decubitus ontstaat wanneer de huid en het onderliggende weefsel te lang onder druk staan, bijvoorbeeld door langdurig liggen of zitten. De bloedtoevoer wordt afgesneden, waardoor weefsel afsterft. De schade varieert van lichte roodheid (categorie 1) tot diepe wonden tot op het bot (categorie 4). Naast het fysieke ongemak, veroorzaakt decubitus ook psychisch leed, langere opnameduur en hogere zorgkosten.
De meeste vormen van decubitus zijn te voorkomen, mits er tijdig gesignaleerd en gehandeld wordt. En daar wringt het momenteel.
De link tussen personeelstekort en decubitus;
Minder handen, minder preventie!
Preventie van decubitus vraagt om alertheid en discipline: tijdige wisselhoudingen, huidcontroles, risicosignalering, goede voeding, hygiëne en inzet van drukverlagende hulpmiddelen. Al deze stappen zijn arbeidsintensief. Bij een tekort aan personeel worden keuzes gemaakt: acute zorg gaat vóór preventieve handelingen. Dit betekent dat houdingswisselingen of controles te laat of helemaal niet worden uitgevoerd.
Wisselhoudingen? “Ik kom er zo aan…”
Veel zorgprofessionals kennen het gevoel: je weet dat iemand al te lang op dezelfde zijde ligt, maar je staat met vier andere taken in je handen. In drukke diensten wordt decubituspreventie onbedoeld uitgesteld en het sluipt erin. Tegen de tijd dat een wond zichtbaar is, is het kwaad vaak al geschied.
Minder expertise, grotere risico’s!
Niet alleen kwantitatief is er een tekort ook de ervaring neemt af. Door verloop, flexwerk en hoge instroom van jonge krachten, ontbreekt het soms aan voldoende kennis over decubituspreventie. Zonder juiste inschatting van risicopatiënten worden preventieve maatregelen overgeslagen.
De gevolgen: cijfers en impact
Naast het persoonlijk leed van zorgvragers zijn de kosten aanzienlijk: de behandeling van decubitus kan oplopen tot duizenden euro’s per wond, vooral bij hogere categorieën.
Bovendien leidt decubitus vaak tot:
- verlenging van de opnameduur
- risico op infecties of sepsis
- intensivering van zorg
- verhoogde werkdruk op het toch al beperkte personeel
Een vicieuze cirkel dus.
Wat kunnen we doen, ondanks de tekorten?
1. Slimme hulpmiddelen inzetten
Technologische ondersteuning kan het verschil maken. Denk aan:
- Slimme matrassen die automatisch druk verdelen
- Druksensoren die waarschuwen bij risico
- Digitale dashboards die risicopatiënten in beeld brengen
Deze middelen vervangen het personeel niet, maar helpen om tijdiger te handelen.
2. Decubitus als teamverantwoordelijkheid
Maak decubituspreventie een gezamenlijke opdracht, niet alleen voor verpleegkundigen. Ook verzorgenden, helpende en mantelzorgers kunnen signaleren, melden of helpen bij houdingsveranderingen.
3. Kort-cyclisch evalueren
Gebruik korte overdrachtsmomenten om decubitusrisico’s te bespreken. Maak het een standaard item in ochtend overleggen of tijdens overdrachten, zodat het op de radar blijft.
4. Scholing en awareness
Juist in tijden van krapte is het cruciaal dat elke medewerker weet waar hij of zij op moet letten. Praktijkgerichte scholing over decubitusherkenning en preventie loont — ook voor tijdelijke krachten of stagiaires.
5. Geef het een gezicht
Wanneer collega’s de impact van decubitus bij zorgvragers ervaren of zien wat er gebeurt als preventie wél werkt ontstaat meer betrokkenheid. Deel voorbeelden, successen en leerpunten in het team.
Geen bijzaak!
Decubitus is geen onvermijdelijke bijzaak, maar een complicatie die we grotendeels kunnen voorkomen. Juist in tijden van personeelstekort loont het om te blijven investeren in preventie. Want elke wond die voorkomen wordt, betekent minder pijn voor de cliënt én minder belasting voor het zorgteam. De sleutel ligt in slimme inzet van technologie, onderlinge samenwerking en blijvende aandacht voor kwaliteit.
Want hoewel we (nog) niet het personeelstekort kunnen oplossen, kunnen we wél voorkomen dat mensen letterlijk de dupe worden van de druk.
Twijfel je welk product het beste bij je situatie past of heb je specifieke wensen?
Bel vrijblijvend voor een advies op maat!