In de gezondheidszorg speelt effectieve wondzorg een essentiële rol bij het voorkomen en behandelen van decubitus (doorligwonden). Decubitus, dat ontstaat door langdurige druk op de huid en onderliggende weefsels, kan leiden tot ernstige complicaties en ongemak bij patiënten. Voor zorgverleners is het van cruciaal belang om een systematische en evidence-based aanpak te gebruiken voor wondmanagement. Het TIME-model is zo’n waardevol hulpmiddel dat zorgprofessionals ondersteunt bij het beoordelen en behandelen van complexe wonden, zoals decubituswonden. In dit artikel gaan we dieper in op hoe het TIME-model binnen de zorg kan bijdragen aan het optimaliseren van wondgenezing en het verbeteren van de kwaliteit van leven voor patiënten met decubitus.
Wat is het TIME-model?
Het TIME-model is een gestructureerde benadering die zorgverleners helpt om wonden systematisch te evalueren en te behandelen. Het acroniem TIME staat voor vier cruciale elementen die de wondgenezing beïnvloeden:
- T: Tissue (weefsel)
- I: Infection (infectie of ontsteking)
- M: Moisture (vochtbalans)
- E: Edge (randen van de wond)
Deze factoren spelen een rol in het genezingsproces en moeten continu worden geëvalueerd en aangepakt om de wondgenezing te optimaliseren. Het TIME-model biedt zorgverleners een holistisch overzicht van de toestand van de wond, waardoor ze beter geïnformeerde beslissingen kunnen nemen over de behandeling.
1. Tissue: verwijderen van dood of beschadigd weefsel
Bij de zorg voor decubituswonden is het belangrijk om necrotisch (dood) weefsel te verwijderen, aangezien dit de genezing belemmert en een broedplaats vormt voor infecties. Het TIME-model moedigt zorgverleners aan om actief te beoordelen of er necrotisch weefsel aanwezig is en te kiezen voor de juiste verwijderingstechniek, zoals debridement (verwijdering van dood weefsel). Het creëren van een gezond wondbed bevordert de genezing en vermindert het risico op complicaties. Bij de T omschrijf je dus hoe het weefsel eruit ziet. Vaak wordt gebruik gemaakt van procenten. Bijvoorbeeld 30% zwart 60% geel 10% rood. In principe maken de procenten niet heel veel uit. Wat moet als eerste aangepakt worden? Dat is het zwarte en gele gedeelte van de wond. De procenten maken dan eigenlijk niet veel uit. Bij de T kan dan ook gezet worden: Zwart en geel.
2. Infection: beheersen van infecties
Decubituswonden zijn bijzonder gevoelig voor infecties, wat het genezingsproces ernstig kan verstoren. Het TIME-model benadrukt het belang van het vroegtijdig opsporen en behandelen van infecties. Zorgverleners moeten regelmatig de wond inspecteren op tekenen van infectie, zoals roodheid, zwelling, pusvorming of een onaangename geur. Maar ook granulatieweefsel kan hieronder benoemd worden. Naast topische behandelingen, zoals antimicrobiële verbanden, kan het gebruik van systemische antibiotica noodzakelijk zijn om een infectie onder controle te krijgen.
3. Moisture: behoud van een optimale vochtbalans
Een evenwichtige vochtbalans is cruciaal voor wondgenezing. Te veel vocht kan leiden tot maceratie (het verweken van de huid), terwijl te weinig vocht de genezing vertraagt doordat de wond uitdroogt. Het TIME-model moedigt zorgverleners aan om de vochtigheid van de wond nauwlettend in de gaten te houden en vochtregulerende verbanden te gebruiken. Het doel is om een vochtig wondmilieu te behouden, wat de cellulaire activiteit stimuleert en het genezingsproces versnelt.
4. Edge: stimuleren van wondranden
De randen van een wond geven vaak belangrijke informatie over de staat van de wondgenezing. Wanneer de wondranden opkrullen of geen tekenen van genezing vertonen, kan dit duiden op stagnatie van het herstel. Het TIME-model spoort zorgverleners aan om aandacht te besteden aan de wondranden en interventies toe te passen die de groei van nieuw weefsel stimuleren. Dit kan variëren van het gebruik van geavanceerde wondverbanden tot therapieën die de doorbloeding verbeteren. Ook is in de praktijk geregeld te zien dat wondranden gemacereerd zijn. Wanneer wondranden verweekt zijn is dit een teken dat er ander verband ingezet moet worden of dat de wondranden beschermd dienen te worden met bijvoorbeeld zinkoxide zalf.
Het belang van het TIME-model in de decubituszorg
Decubituswonden zijn berucht om hun complexiteit en de invloed die ze hebben op de algehele gezondheid van de patiënt. Door het systematisch toepassen van het TIME-model kunnen zorgverleners een beter inzicht krijgen in de wondstatus en de juiste behandeling kiezen. Dit model draagt bij aan:
- Snellere wondgenezing: Door gericht in te grijpen op de verschillende fasen van de wondgenezing.
- Minder complicaties: Infecties en andere complicaties worden eerder opgespoord en behandeld.
- Verbeterde kwaliteit van leven: Voor patiënten met decubitus is effectieve wondzorg van groot belang voor hun welzijn.
Onze samenvatting:
Het TIME-model is een onmisbare tool binnen de decubituszorg. Door aandacht te besteden aan weefsel, infectie, vochtbalans en wondranden, biedt het zorgverleners een praktische en effectieve aanpak om de wondgenezing te bevorderen. Als de decubitusspecialist vinden wij het essentieel om zorgverleners te ondersteunen met de juiste kennis en hulpmiddelen én om samen dit model effectief toe te passen. Zo kunnen we samen de zorg voor patiënten met decubitus naar een hoger niveau tillen.
