Hoe verloopt het proces binnen wondzorg?
Een goede wondgenezing vraagt om tijdige en deskundige zorg. In veel gevallen kan een basisverpleegkundige of verzorgende de wondverzorging uitvoeren. Toch zijn er situaties waarin de wondverpleegkundige moet worden ingeschakeld. Deze specialist heeft specifieke kennis over complexe wonden en volgt een vast protocol om de beste behandeling te garanderen. Maar wanneer precies komt de wondverpleegkundige in beeld? En hoe verloopt dat proces binnen de wondzorg? Onze eigen wondverpleegkundige Lieke geeft hier antwoord op.
Wat doet een wondverpleegkundige?
Een wondverpleegkundige is gespecialiseerd in het beoordelen, behandelen en monitoren van acute- en chronische wonden. Denk hierbij aan decubitus, maar ook aan diabetische voetulcera, postoperatieve wonden of wonden die niet goed genezen. De wondverpleegkundige werkt volgens evidence-bases richtlijnen en kijkt niet alleen naar de wond zelf, maar ook naar onderliggende oorzaken zoals doorbloeding, voedingstoestand en medicatiegebruik.
Het wondprotocol: de basis van goede zorg
Binnen iedere zorgorganisatie of thuiszorginstelling bestaat een wondzorgprotocol. Dit protocol beschrijft stap voor stap hoe wonden beoordeeld en behandeld worden en wanneer opschaling naar een wondverpleegkundige nodig is. Het doel is om wondzorg uniform, veilig en effectief te laten verlopen.
Het protocol omvat doorgaans de volgende onderdelen:
- Eerste beoordeling van de wondDe eerstverantwoordelijke zorgverlener beoordeelt de wond op grootte, diepte, kleur, exsudaat, geur en pijn. Er wordt tevens gekeken naar de algehele conditie van de client.
- WondclassificatieOp basis van het type wond en de genezingsfase wordt bepaald of de wond eenvoudig of complex is. Hiervoor wordt vaak gebruik gemaakt van classificatiesystemen zoals TIME
- Behandelplan en evaluatieBij een eenvoudige wond volstaat meestal een standaard wondverzorgingsplan. Denk aan wondreiniging, juiste wondbedekking en regelmatige controle. Indien de wond niet binnen 2-3 weken verbetering laat zien, of tekenen van infectie of necrose vertoont, schrijft het protocol voor dat de wondverpleegkundige wordt ingeschakeld.
Wanneer komt de wondverpleegkundige in beeld?
Volgens de richtlijnen wordt de wondverpleegkundige ingeschakeld bij:
- Wonden die niet genezen binnen 3 weken, ondanks adequate basiszorg.
- Chronische wonden zoals diabetische wonden, veneuze ulcera of decubitus.
- Wonden met tekenen van infectie of necrose.
- Onverklaarbare pijn of geurvorming.
- Wonden na chirurgische ingreep met vertraagde genezing.
- Twijfel over juiste productkeuze of verbandmateriaal.
- Behoefte aan multidisciplinair overleg. Bijvoorbeeld met huisarts, dermatoloog of podotherapeut.
In de praktijk betekent dit dat de eerstverantwoordelijke verpleegkundige of arts de wondverpleegkundige formeel consulteert via het interne zorgprotocol of elektronisch dossier. De wondverpleegkundige bezoekt vervolgens de zorgvrager, voert een wondanalyse uit, stelt een behandelplan op en adviseert het team.
De rol van de wondverpleegkundige in de ketenzorg
Wondzorg is zelden een solistische taak. De wondverpleegkundige werkt nauw samen met andere disciplines, zoals de huisarts, specialist ouderengeneeskunde, diëtiste en ergotherapeut. Deze samenwerking is essentieel om de onderliggende oorzaak van de wond aan te pakken, bijvoorbeeld door betere doorbloeding, drukverlichting of voedingsondersteuning.
Daarnaast heeft de wondverpleegkundige een onderwijs- en coachingsrol binnen het team. Zij geeft scholing over wondverzorging, begeleidt collega’s bij het gebruik van nieuwe wondproducten en zorgt dat de richtlijnen actueel blijven.
Monitoring en evaluatie
Na het opstellen van het behandelplan blijft de wondverpleegkundige betrokken bij de voortgang. Er worden regelmatige evaluatiemomenten gepland, waarbij de wond wordt gefotografeerd en beoordeeld. Wanneer de wond goed geneest, kan de zorg weer worden overgedragen aan de eerstverantwoordelijke verpleegkundige. Blijft verbetering uit, dan wordt het plan bijgesteld in overleg met de arts of specialist.
Waarom tijdige inzet zo belangrijk is
Uit onderzoek blijkt dat tijdige inzet van een wondverpleegkundige leidt tot snellere genezing, minder complicaties en lagere zorgkosten. Bovendien ervaren zorgvragers meer comfort en duidelijkheid over hun behandeling. Te late inschakeling kan juist leiden tot chronische wonden, pijnklachten en langdurige zorgtrajecten.
Het juiste moment, de juiste zorgprofessional
Het protocol wondverpleegkundige is ontwikkeld om ervoor te zorgen dat elke zorgvrager de juiste wondzorg krijgt, op het juiste moment, door de juiste zorgprofessional. Door tijdig de wondverpleegkundige in te schakelen, volgens de vaste criteria en duidelijke communicatie, wordt de kwaliteit van zorg verbeterd en de kans op genezing vergroot. Goede wondzorg is altijd teamwork, maar de wondverpleegkundige blijft daarin de specialist die de regie houdt over complexe wondbehandeling.
Twijfel je welk product het beste bij je situatie past of heb je specifieke wensen?
Bel vrijblijvend voor een advies op maat!